Günümüzde iki çeşit şaft kullanılmaktadır.

• Tek parçalı şaftlar
• Çok parçalı şaftlar

Tek parçalı şaftlar ağırlıklı olarak ticari yük taşıyan kamyon, iş makineleri gibi devasa araçlarda kullanılmaktadır. Bu nedenle bizler otomobillerde yoğun bir şekilde kullanılan çok parçalı şaftları detaylandıracağız. Çok parçalı şaftlar ise Şaft Mili, Askı Bilyaları ve Kayıcı Mafsallardan oluşmaktadır.

Şaft Mili Askı Bilyaları: 

İç kısmı rulman bir dişli yapıdadır. Bu sayede de şaft rahat bir şekilde dönecektir. Dış kısmı sabit bir şekilde aracın alt kısmına montajlanır. Konumu orta kısımlarda yer alır ve şaftın ağırlık merkezini oluşturur. Bu sayede şaftın dengede kalmasını sağlayarak vibrasyon ve seslerin minimize edilmesini sağlar.

Kayıcı Mafsallar:

Aracımızın alt kısmında bulunan diferansiyel ve vites kutusu hiçbir zaman sabit bir konumda durmaz. Aksi durumda en ufak bir kasisten geçtiğinizde metalin çatlaması ya da kırılması tehlikesi ile karşı karşıya kalırsınız. Araca fazla yük yüklediğinizde ya da kalabalık bir şekilde araç içine oturduğunuz zaman diferansiyel yukarıya doğru hareket edecektir. Bu olay yaşandığında vites kutusu ile diferansiyel arasındaki mesafe oldukça kısa olur. Aksi durumu düşündüğümüzde de mesafede uzama gözlemlenecektir. Özetle ikisi arasındaki mesafe sabit olmayıp, yük, yol gibi farklı parametrelere göre değişkenlik gösterir. Bu değişimleri koordine etmesi gereken bir parça var, o da kayıcı mafsallardır. Kayıcı mafsallar hareketleri yapısı sayesinde dengeleyerek hem parçalara zarar vermesini engeller hem de şaftın görevini en üst noktada yapabilmesi için yardımcı olur.

Üretilen gücün ihtiyacı olan bölgelere aktarılması konusunda çok önemli bir rol üstlenen şaftın arızalanması ne yazık ki çok da düşük rakamlarla düzeltilememektedir. Şimdi gelin yüksek rakamların çıkacağı sorunlar baş göstermeden arıza belirtilerini, dikkat edilmesi gereken püf noktaları birlikte inceleyelim.

Şaftın arıza belirtileri nelerdir?

Sizler için en sık karşılaşılan şaft arızalarını ve küçük bir dikkat sayesinde başınıza gelebilecek olayların önüne geçebileceğiniz durumları listeledik.

Yağ kaçakları: Maalesef en sık şekilde karşılaşılan olayların başında gelmektedir. Yalnızca şaft için geçerli değil, yağlama düzeninin bulunduğu metal parçalar belirli bir süre sonra bu sorunla karşılaşabiliyor. Bu nedenle de her zaman aracınızı gözetiminiz altında tutun. Park edip uzun süre bekledikten sonra mutlaka aracınızın altına bakın ve damlayan ya da akan bir şeylerin olup olmadığını kontrol edin. Şaftta da dönem dönem şaft mafsal keçeleri nedeni ile yağ kaçağı oluşabiliyor. Gresörlüğün bulunmadığı mafsallarda yağ kaçağı meydana gelmişse eğer çok kötü değilse keçelerini, içinde yağ kalmayıp tamamen zarar görmüşse de mafsalın kendisini değiştirmeniz gerekir. İçinde yağın azaldığı ve tamamen bitmeye başladığı durumlarda mutlaka aracınızın arka kısmından sesler gelecektir. Bu ve benzeri sorunları yaşamamak adına aracınıza dönem dönem iyi bir dinleyici olmanız gerekir.

Şaftın balansı bozulabilir: Aslına bakarsanız balans arızası çok sık karşımıza çıkan bir durum değil. Bu durumun oluşabilmesi için aracınızın alt kısmını çok hızlı giderken sert bir şekilde vurmuş olmanız bir ihtimaldir. Diğer ihtimal de şaftın önceki işlemde onarımın düzgün yapılmamasıdır. Eğer şaft balansı bozuksa aracınızla seyir halinde giderken yoğun bir titreme hissedersiniz. O zaman da bu arızadan şüphelenebilirsiniz. Hiç şüphe yok ki tüm titremeleri buna bağlamak yersiz olur. Örneğin aracınızda ateşleme sorunu oluşuyorsa bu durumda da titreme meydana gelebilir. Bu titreme motor kısmından hissedilecektir. Dolayısıyla da sizler aracınızın arka kısmından gelen titremelerden şüphelenmelisiniz. Eğer şaft balansında bozukluk varsa ve şaft salgınız 0,9 MM’yi geçiyorsa ne yazık ki bunu düzelttirme şansınız bulunmuyor ve yeni bir şaft montajı yaptırmanız gerekiyor.

Şaft rulmanları en dikkat edilmesi gereken: Şaft rulmanlarından gelen sesler şaft arızaları arasında en sık rastlananlardır. Hareket halinde giderken aracınızın arka ve alt kısmından vitesten bağımsız şekilde sesler duyuyorsanız şaft rulmanlarından şüphelenebilirsiniz. Bu ses şaft rulmanlarının gergisi bozulduğu zaman karşımıza çıkar. Şaftın ortasındaki bağlantı rulmanın değiştirilmesi sonucunda ses ortadan mutlaka kalkacaktır.